Czym jest zachowek?
Według obowiązującego w Polsce prawa spadkowego podstawą dziedziczenia w wyniku śmierci osoby najbliższej jest sporządzony wcześniej przez nią testament. Nie oznacza to jednak, że w przypadku pominięcia w testamencie osób nazywanych w Kodeksie cywilnym spadkobiercami ustawowymi, pozostają oni z niczym. Funkcjonuje bowiem jeszcze instytucja nazywana zachowkiem. Czym jest, komu dokładnie przysługuje i czy sprawy o zachowek są realizowane sprawnie i szybko? Na te i podobne pytania odpowie adwokat w Rzeszowie.
Komu należy się zachowek?
W sytuacji, gdy spadkodawca jeszcze za życia lub w sporządzonym przez siebie testamencie postanowił pominąć ustawowych spadkobierców, mają oni prawo do zażądania zachowku. Komu jednak dokładnie on przysługuje?
O zachowek upomnieć się może każda osoba, która dziedziczy z mocy prawa. Są to zstępni spadkodawcy, czyli jego dzieci, wnuki, prawnuki itd. Prawo do zachowku przysługuje również oczywiście małżonce lub małżonkowi, o ile oczywiście w chwili śmierci trwali w ważnym z punktu widzenia prawa związku małżeńskim.
Spadkodawca może jednak w testamencie umieści informacje o pozbawieniu określonych osób zachowku. Jest to tzw. wydziedziczenie. Musi to być jednak uzasadnione w testamencie.
Jak obliczyć wysokość zachowku?
Sprawy prowadzone o zachowek są stosunkowo proste i szybko dochodzi do ich pozytywnego zakończenia, ponieważ w Kodeksie cywilnym bardzo precyzyjnie określona została wysokość zachowku, jaka się należy osobom do niego uprawionym.
Kwota należna do zapłaty osobie uprawnionej do zachowku musi wynosić dokładnie połowę wartości spadku, który został zapisany w testamencie i który otrzymałby spadkobierca. Inaczej sytuacja wygląda, jeśli spadkobierca utracił trwale możliwość pracy lub jest osobą małoletnią. W takim wypadku, zamiast połowy osoba ta powinna otrzymać dwie trzecie wartości spadku.
Kiedy przedawnia się?
Wiele osób odkłada na później wystąpienie z wnioskiem o należny im zachowek, co jest oczywiście błędem, ponieważ po upływie 5 lat od ogłoszenia testamentu prawa do zachowku się przedawniają.
Jak uniknąć zapłaty?
Istnieje możliwość uniknięcia konieczności zapłaty zachowku poprzez zawarcie umowy dożywocia zamiast darowizny. Umowa dożywocia polega na tym, że właściciel nieruchomości (dożywotnik) przenosi jej własność na rzecz drugiej strony umowy, ale nie za darmo (jak w przypadku darowizny) ale w zamian za zobowiązanie do sprawowania nad nim dożywotniej opieki.